Mutfağın asli üyesi soğan kansersavar, iltihap giderici, kalp ve mide sorunlarını önleyici etkisi ile asla ihmal edilmemesi gereken önemli bir besin.

 

Hangi yemeğe tad vermez ki o. Yemeklerimizin, salatalarımızın ve pek çok yemek sosunun ana maddesidir soğan. Ağızda bıraktığı kokusu dışında hiç bir yan etkisi olmayan bir ilaç gibi adeta. Özellikle kemik erimesi (osteoporoz), alerji ve solunum yolu hastalıkları, öksürük, bazı kanser türleri ve kalp hastalıkları için oldukça önemli faydaları olduğu yapılan pek çok çalışmayla kanıtlanmıştır.

 

Prostat riskini önemli ölçüde düşürür

 

En ufak bir şüphe bile yok ki: soğan kanserle savaşta etkili bir besindir. Yayınlanan bir dizi araştırmada, soğan ve allium ailesinin diğer üyelerinin tüketiminin mide kanserine karşı koruyucu etkisi ispatlanmıştır. Journal of National Cancer İnstitute 'da yayınlanan incelemelerden birinde, soğan yemenin (aynı ailede yer alan sarımsak, yeşil soğan ve pırasa gibi diğer üyelerde dahil olmak üzere) prostat kanseri riskini önemli derecede düşürdüğü ifade edilmiştir. Soğan ve yakın akrabalarının mide kanserine karşı da aynı etkiyi gösterdiği bilinmektedir.

 

Mide kanserine karşı koruyucudur

 

Amerikada Vidalia şehri tatlı soğanıyla ün salmıştır. Vidalia soğanının geldiği ve soğanın büyük oranda tüketildiği Vidalia' da mide kanserinden ölüm oranı ülke genelinde mide kanserinden dolayı yaşanan ölüm oranından yüzde elli daha düşüktür. Soğanın bu özelliği, vücutta kanserle savaşan önemli bir emzim olan glutathione S-transferaz enziminin üretimini artıran diallil sülfit içermesinden gelmektedir.

 

Kemik yapısını güçlendirir

 

Yapılan en az iki çalışma soğanın güçlü kemik yapısı için etkili olduğunu göstermiştir. Nature 'da yayınlanan bir makaleye göre, her gün düzenli olarak az miktarda kurutulmuş soğanla beslenen erkek farelerde kalsiyum oranının yüzde on yedi yükseldiği gözlemlenmiştir; yumurtalıkları alınan dişi fareler ki bu durum çok hızlı kemik kaybına, kemik erimesine neden olur, soğanla beslendiklerinde çok daha güçlü kemiklere sahip olmuşlardır. Journal of Agriculture and Food Chemistry'de yayınlanan bir diğer incelemede de soğandaki bir bileşkenin kemiklere zarar veren hücre (osteoklastlar) faaliyetlerini engellediği ifade edilmektedir. Popüler kemik ilaçları da soğanla aynı işe yaramaktadır. Fakat birini öpmeden önce ağzınıza bir naneli şekeri atma ihtiyacını dikkate almazsak soğanın yan etkisi yoktur.

 

Kroner kalp rahatsızlığında etkilidir

 

Soğan; pırasa, sarmısak ve yeşil soğanın da yer aldığı allium ailesindendir. Bu besinler tiosülfinat, sülfit, sülfoksit ve diğer kokulu sülfür bileşkeleri de dahil olmak üzere, sağlık açısından faydalı bileşkelerin oluşturduğu bir eczane gibidir. Bu kokulu bileşkeler oldukça küçük bir miktarla inanılmaz besleyici öğeler sunarlar. European Journal of Clinical Nutrition'daki bir incelemede soğan, koroner kalp rahatsızlığından kaynaklanan ölümleri dikkate değer bir düzeyde (yüzde yirmi) azalttığı görülen en seçkin besin gruplarından birinde yer almaktadır (diğer besinler brokoli, çay ve elmadır).

 

Alerji ve astım krizlerini hafifletir

 

Soğanlar güçlü antioksidanlar içerirler ve aynı zamanda da antienflamatuar (vücutta oluşan iltihabı gideren), antibiyotik özellikleri vardır ve antiviraldirler. Önemli bir kuarsetin kaynağıdır ki bu çok önemli antienflamatuar bileşkelerden biridir ve kanser ve kalp hastalıkları gibi kronik hastalıklar üzerindeki olumlu etkisiyle sürekli göz önündedir. Kuersetinin dahil olduğu flavonoidler kimyasallar sınıfının antialerjik özellikleri de mevcuttur ve kuersetine özellikle sık sık alerjilerin doğal yollarla tedavi edilmesi durumunda başvurulabilir. Kuersetin, solunum yollarındaki inflamatuar tepkilerin bazılarını engelleyerek astım krizi ve nezleyi hafifletir. Soğanı tedavi amaçlı antienflamatuar olarak kullanmanız durumunda büyük olasılıkla kuersetin desteğine ihtiyaç duyacak olmasanız da vücudunuz da soğandaki kuersetin kolayca emilir. Soğan kan lipid (kan yağları) ve basıncını düşürebilen, sarımsaktakine çok benzer bir dizi sülfit de içerir.

 

Soğanın türü insan sağlığı üzerinde etkili olan kimyasalların içeriğini  etkiler ve tat açısından en keskin olanlar bu açıdan en üstün özellikler sahiptirler.

 

Biliyor muydunuz?

 

Avrupa Çevresel Çalışma Grubu 2003 yılında soğanı böcek ilacından en az etkilenen on iki besin listesine dâhil etmiştir. Bunu bilmek ne kadar hoş!

 

Öksürük için bir bardak soğan suyu için

 

1 tatlı kaşığı bal eklenmiş bir bardak taze sıkılmış soğan suyunu öksürüğünüzü gidermede rahatlıkla kullanabilirsiniz. Mide rahatsızlığınız varsa bu karışımdan önce mide hapınızı almanızda fayda var zira çiğ soğan mide asidini artırarak rahatsızlık oluşturabilir.

 

BANU TOPALAKÇI - BUGÜN GAZETESİ